Hiền
Thê Lê Thị
Đính, một giáo chức tận tụy
Thầy Vũ Ngọc Phan
Lê Thị Đính xuống từ
thành phố thơ mộng Dalat, đầy hoa vàng mimosa
thơm ngát, với ngàn suối hồ thung lũng nên
thơ, hàng trăm thác nước mơ màng, đồi
thông trùng trùng điệp điệp. Phan vào nam từ Tuy
Ḥa, thành phố biển trong xanh, cát trắng, tàng lá dừa
xanh biếc kéo dài từ đèo Cù Mông tới đèo Cả.
Hai người gặp nhau tại Sóc trăng, một tỉnh
của Đồng Bằng Cửu Long với ruộng lúa
xanh ŕ mênh mông bát ngát. Phan và Đính quen nhau, yêu nhau, và th́ thầm
những lời ân ái trong khi vừa rảo bộ vừa
ăn dưa hấu vàng tại Sài ca Nă, Sóc trăng. Đám
cưới diễn ra trong t́nh yêu nồng ấm tại nhà
hàng Đồng Khánh, Chợ Lớn. Một năm sau, một
buổi tối trăng thanh gió mát, tại nhà bảo sanh
Saint Paul, đường Hồng Thập Tự Saigon, Phan hỏi
Đính, “Có đau lắm không?”
“Đau lắm,” Chỉ tay
vào Phan, Đính nói, “Tại Phan…”
“Ờ, ờ,… dù sao chúng ta
có một bé gái xinh xắn, Audrey.” Sáu năm sau, gia đ́nh của
Đính lại có thêm Minh, một bé trai kháu khỉnh. Một
mái ấm gia đ́nh với một bé gái đầu ḷng, một
bé trai nối tiếp là giấc mơ tuyệt vời.
Từ đó gia đ́nh bốn
người của cô giáo Đính sống hạnh phúc bên
nhau. Tết đến, cả nhà đi xem hoa, cây cảnh
trên đường Nguyễn Huệ. Những buổi chiều,
sau khi rời trường Hồ Ngọc Cẩn, Đính có
lớp đêm ở trường Thánh Mẫu, trước
chợ Bà Chiểu. Đón Đính, Phan thương mến
nh́n thấy hiền thê mệt, miệng khô, và giọng nói
khàn.
“Hết niên học này,
Đính nghỉ dạy đi.” Phan khuyên bảo.
“Ḿnh đang có lớp dạy.
Được đồng nào hay đồng ấy. Tội
ǵ phải bỏ lớp.” Đính đáp.
“Nhưng Đính trông mệt
quá!”
“Không sao, ghé Phở Hiền
Vương, ăn bát phở nóng, th́ hết mệt ngay.”
Trên đường Công Lư,
nàng ôm eo chàng, ḥa nhịp cùng gịng xe lưu thông, cặp vợ
chồng trẻ quên hết nhọc nhằn của nghề
phấn trắng bảng đen.
Có chiều, Phan dạy học
về từ trường Nhơn Trạch, Biên Ḥa, mang theo
một quả mít mật thơm ngọt. Phan xẻ mít,
Đính bóc múi mít to dày cho hai con ăn. Cả bốn người
nh́n nhau, vừa ăn, vừa khen ngon ngọt, quên bữa
cơm tối: cả một bầu trời hạnh phúc!
Thời ấu thơ êm đềm và
thần tiên của Đính tại thành phố Đà Lạt
cũng tràn đầy hạnh phúc. Đính, người mảnh
khảnh, mặt xinh xinh, trong bộ áo đầm may tại
Paris Mode Dalat, đi học bằng xe hơi Traction 11 đen
của sở. Cô là con gái cưng của Trưởng ty Viễn
thông Dalat, thuộc Hoàng triều cương thổ. Đính
thường hay xem bố đánh tennis măi tới chiều mới
về. Đi sau bố Thông, cô rảo bước theo
đường Bùi thị Xuân, leo lên Đồi Cù, tung
tăng hái hoa lay dơn (gladiolus) mọc hoang dại. Những
ngày gần Noel, cô cùng các bạn gái ra chợ xem hoa, chen chân
với khách du lịch, ngắm Hồ Xuân Hương trong
sương mờ, đang soi h́nh bóng lung linh hàng cây thông trồng
dọc theo lộ.
Khi lên Grand Lycée, Đính ở
nhà đọc truyện Pháp văn hay là học bài trong
căn pḥng rộng, lầu hai của một cao ốc, khu
viễn thông gồm nhiều nhà văn pḥng, nhà cho nhân viên
cư ngụ, và nhà xe. Đính giỏi Pháp văn, luôn đứng
đầu môn địa lư của ông Riou, giáo sư Địa
lư. Suốt 7 năm trung học, Đính luôn đi học
chuyên cần. Đính không có bạn trai nhưng có rất nhiều
bạn gái rất thân. Vào mùa thi tú tài, các bạn gái thường
tới pḥng của Đính để ôn bài. Những câu chuyện
ngộ nghĩnh dị đoan: các bạn gái của Đính
sợ ăn chuối, sợ ăn hột vịt lộn, hoặc
sợ trao cho nhau khăn mùi soa làm kỷ niệm (mouchoir=
khăn tay, bây giờ chúng ta dùng napkin) (trượt vơ chuối,
hột vịt lộn là điểm 0, và khăn là khó
khăn).
Suốt 3 năm Đại
học sư phạm, Đính luôn đi sớm, chăm chỉ
học hành, tánh t́nh trầm lặng ít nói nhưng ḥa nhă với
bạn khóa I Đại học sư phạm Đà lạt.
Các bạn cùng khóa mến Đính, luôn giữ liên lạc với
nhau, và hàn huyên tâm sự trong các kỳ gác thi và chấm thi tú
tài.
Cô giáo Đính về trường
Hoàng Diệu là đề tài của nhiều câu chuyện:
các nam, nữ sinh tự nhiên thương cô giáo thùy mị,
nói năng nhỏ nhẹ, tận tâm chỉ dạy học
sinh Hoàng Diệu, Hồ Ngọc Cẩn, và Nhà Bè. T́nh
thương ấy sống theo thời gian, bền bỉ,
sâu đậm bằng những câu chuyện điện thoại
kéo dài trên 60 phút, bằng cả phái đoàn từ San José, Las
Vegas về Westminster thăm cô, khi nghe tin cô Đính đau nặng,
một tháng trước ngày cô ra đi. Đại diện
các môn sinh Hồ Ngọc Cẩn cũng chia sẻ nổi
đau của căn bệnh của cô.
Các bạn cố tri cùng
Lycée Yersin gắn bó với nhau, thăm hỏi khi Đính vừa
từ Việt Nam qua Mỹ, cùng nhau dùng cơm khi có dịp,
chụp ảnh lưu niệm, và tiễn đưa vĩnh
biệt bạn Đính. T́nh bằng hữu theo nhau suốt
một cuộc đời: Thật là quí giá, hiếm hoi, và
đặc biệt.
Đính chăm sóc kỹ
lưỡng và chu đáo từ quần áo, cơm nước,
giải trí, và sự học hành của Audrey và Minh. Audrey học
chương tŕnh Pháp ở trường Chấn Thanh, Dakao.
Nhưng cuộc đời
không thuận buồm xuôi gió măi. Tháng tư ngày 30 năm 1975,
chủ nghĩa Tự do bị thay thế bằng Cộng
sản chủ nghĩa. Toàn dân miền Nam thất nghiệp,
chồng vào tù, vợ đi nuôi tù, con cái không đi học. Trong
4 năm Phan sống trong lao tù Việt Cộng, Đính phải
bán xe Honda, quạt máy, đồng hồ, bàn ủi… để
nuôi Phan sống c̣n. Phan nhớ những đêm dài lạnh lẽo
trong sương gió Đính nằm trên chiếc poncho trăi trên
nền đất gồ ghề ở cḥi lá thăm nuôi trại
tù Xuyên Mộc, chờ trời sáng để thăm nuôi Phan.
Vội vă đi thăm, rồi vội vă ra về cho kịp
chuyến xe v́ mỗi ngày chỉ có một chuyến xe tới
và một chuyến đi. Có lần đôi vợ chồng
ôm nhau mà khóc v́ định mệnh ác nghiệt, đám ruộng
khoai ḿ làm chứng.
Sau cùng gia đ́nh cô giáo
Đính được tự do tại Hoa Kỳ ngày 23 tháng
4 năm 1993. Vợ chồng hăm hở bắt tay xây cuộc
sống mới cho Audrey và Minh. Đính yêu Phan, Phan yêu Đính
là chất liệu cao quí cho Phan viết thành cuốn sách tiểu
thuyết “The Sun Rises in the West” nói lên nỗi nhọc nhằn,
khốn khổ của thiếu nữ và thanh niên Việt
trước và sau ngày dân miền Nam mất tự do. Sách này
mến thương tặng hiền thê Đính. Phan đă
để một bản in vào tay Đính. Henry, cháu nội của
Đính nói, “Bà Nội đang ở trên chín tầng trời.”
Phan nói, “Khi rảnh rổi, Đính đọc vài trang
thơ mộng của cuốn sách cho đỡ nhớ Phan.”
17 năm sống tại Mỹ
không đủ đối với Phan, với Đính, và với
các con cháu. Đính đă ra đi quá sớm. 46 năm cuộc
sống hôn nhân quá ngắn ngủi. Định mệnh quá
cay nghiệt. Giờ đây, Phan, Audrey, Minh, Annie, Henry, và các
thân hữu nói với Đính, “Muôn vàn cám ơn và vĩnh biệt.”
Hai con đă chung nhau mua cho Đính một ngôi nhà ngàn thu, gối
đầu vào núi và mặt nh́n ra biển Tây. Mộ bia xinh
đẹp do thân hữu bảo trợ. Tuyệt vời!
Đính là một giáo chức,
tận tâm với nghề nghiệp, nghiêm chỉnh thi hành chức
vụ. Giáo chức là nghề trồng người: Môn sinh
của cô giáo Đính nay là những nam nữ chuyên nghiệp
có tài và có trách nhiệm, là những sĩ quan đảm
lược, và là những công dân Việt hữu dụng và
yêu nước.
Les amoureux qui passent
Ne se retournent pas,
Mais il reste la trace
Dans mon coeur de leur pas.
Người yêu đă ra đi
Không bao giờ trở lại,
Nhưng c̣n in đậm dấu
vết
Bước chân trong tim tôi.
Thầy Vũ Ngọc Phan