Hiền Thê Lê Thị Đính, một giáo chức tận tụy

Thầy Vũ Ngọc Phan

     Lê Thị Đính xuống từ thành phố thơ mộng Dalat, đầy hoa vàng mimosa thơm ngát, với ngàn suối hồ thung lũng nên thơ, hàng trăm thác nước mơ màng, đồi thông trùng trùng điệp điệp. Phan vào nam từ Tuy Hòa, thành phố biển trong xanh, cát trắng, tàng lá dừa xanh biếc kéo dài từ đèo Cù Mông tới đèo Cả. Hai người gặp nhau tại Sóc trăng, một tỉnh của Đồng Bằng Cửu Long với ruộng lúa xanh rì mênh mông bát ngát. Phan và Đính quen nhau, yêu nhau, và thì thầm những lời ân ái trong khi vừa rảo bộ vừa ăn dưa hấu vàng tại Sài ca Nã, Sóc trăng. Đám cưới diễn ra trong tình yêu nồng ấm tại nhà hàng Đồng Khánh, Chợ Lớn. Một năm sau, một buổi tối trăng thanh gió mát, tại nhà bảo sanh Saint Paul, đường Hồng Thập Tự Saigon, Phan hỏi Đính, “Có đau lắm không?”
     “Đau lắm,” Chỉ tay vào Phan, Đính nói, “Tại Phan…”
     “Ờ, ờ,… dù sao chúng ta có một bé gái xinh xắn, Audrey.” Sáu năm sau, gia đình của Đính lại có thêm Minh, một bé trai kháu khỉnh. Một mái ấm gia đình với một bé gái đầu lòng, một bé trai nối tiếp là giấc mơ tuyệt vời.
     Từ đó gia đình bốn người của cô giáo Đính sống hạnh phúc bên nhau. Tết đến, cả nhà đi xem hoa, cây cảnh trên đường Nguyễn Huệ. Những buổi chiều, sau khi rời trường Hồ Ngọc Cẩn, Đính có lớp đêm ở trường Thánh Mẫu, trước chợ Bà Chiểu. Đón Đính, Phan thương mến nhìn thấy hiền thê mệt, miệng khô, và giọng nói khàn.
     “Hết niên học này, Đính nghỉ dạy đi.” Phan khuyên bảo.
     “Mình đang có lớp dạy. Được đồng nào hay đồng ấy. Tội gì phải bỏ lớp.” Đính đáp.
     “Nhưng Đính trông mệt quá!”
     “Không sao, ghé Phở Hiền Vương, ăn bát phở nóng, thì hết mệt ngay.”
     Trên đường Công Lý, nàng ôm eo chàng, hòa nhịp cùng giòng xe lưu thông, cặp vợ chồng trẻ quên hết nhọc nhằn của nghề phấn trắng bảng đen.
     Có chiều, Phan dạy học về từ trường Nhơn Trạch, Biên Hòa, mang theo một quả mít mật thơm ngọt. Phan xẻ mít, Đính bóc múi mít to dày cho hai con ăn. Cả bốn người nhìn nhau, vừa ăn, vừa khen ngon ngọt, quên bữa cơm tối: cả một bầu trời hạnh phúc!
     Thời ấu thơ êm đềm và thần tiên của Đính tại thành phố Đà Lạt cũng tràn đầy hạnh phúc. Đính, người mảnh khảnh, mặt xinh xinh, trong bộ áo đầm may tại Paris Mode Dalat, đi học bằng xe hơi Traction 11 đen của sở. Cô là con gái cưng của Trưởng ty Viễn thông Dalat, thuộc Hoàng triều cương thổ. Đính thường hay xem bố đánh tennis mãi tới chiều mới về. Đi sau bố Thông, cô rảo bước theo đường Bùi thị Xuân, leo lên Đồi Cù, tung tăng hái hoa lay dơn (gladiolus) mọc hoang dại. Những ngày gần Noel, cô cùng các bạn gái ra chợ xem hoa, chen chân với khách du lịch, ngắm Hồ Xuân Hương trong sương mờ, đang soi hình bóng lung linh hàng cây thông trồng dọc theo lộ.
     Khi lên Grand Lycée, Đính ở nhà đọc truyện Pháp văn hay là học bài trong căn phòng rộng, lầu hai của một cao ốc, khu viễn thông gồm nhiều nhà văn phòng, nhà cho nhân viên cư ngụ, và nhà xe. Đính giỏi Pháp văn, luôn đứng đầu môn địa lý của ông Riou, giáo sư Địa lý. Suốt 7 năm trung học, Đính luôn đi học chuyên cần. Đính không có bạn trai nhưng có rất nhiều bạn gái rất thân. Vào mùa thi tú tài, các bạn gái thường tới phòng của Đính để ôn bài. Những câu chuyện ngộ nghĩnh dị đoan: các bạn gái của Đính sợ ăn chuối, sợ ăn hột vịt lộn, hoặc sợ trao cho nhau khăn mùi soa làm kỷ niệm (mouchoir= khăn tay, bây giờ chúng ta dùng napkin) (trượt võ chuối, hột vịt lộn là điểm 0, và khăn là khó khăn).
     Suốt 3 năm Đại học sư phạm, Đính luôn đi sớm, chăm chỉ học hành, tánh tình trầm lặng ít nói nhưng hòa nhã với bạn khóa I Đại học sư phạm Đà lạt. Các bạn cùng khóa mến Đính, luôn giữ liên lạc với nhau, và hàn huyên tâm sự trong các kỳ gác thi và chấm thi tú tài.
     Cô giáo Đính về trường Hoàng Diệu là đề tài của nhiều câu chuyện: các nam, nữ sinh tự nhiên thương cô giáo thùy mị, nói năng nhỏ nhẹ, tận tâm chỉ dạy học sinh Hoàng Diệu, Hồ Ngọc Cẩn, và Nhà Bè. Tình thương ấy sống theo thời gian, bền bỉ, sâu đậm bằng những câu chuyện điện thoại kéo dài trên 60 phút, bằng cả phái đoàn từ San José, Las Vegas về Westminster thăm cô, khi nghe tin cô Đính đau nặng, một tháng trước ngày cô ra đi. Đại diện các môn sinh Hồ Ngọc Cẩn cũng chia sẻ nổi đau của căn bệnh của cô.
     Các bạn cố tri cùng Lycée Yersin gắn bó với nhau, thăm hỏi khi Đính vừa từ Việt Nam qua Mỹ, cùng nhau dùng cơm khi có dịp, chụp ảnh lưu niệm, và tiễn đưa vĩnh biệt bạn Đính. Tình bằng hữu theo nhau suốt một cuộc đời: Thật là quí giá, hiếm hoi, và đặc biệt.
     Đính chăm sóc kỹ lưỡng và chu đáo từ quần áo, cơm nước, giải trí, và sự học hành của Audrey và Minh. Audrey học chương trình Pháp ở trường Chấn Thanh, Dakao.
     Nhưng cuộc đời không thuận buồm xuôi gió mãi. Tháng tư ngày 30 năm 1975, chủ nghĩa Tự do bị thay thế bằng Cộng sản chủ nghĩa. Toàn dân miền Nam thất nghiệp, chồng vào tù, vợ đi nuôi tù, con cái không đi học. Trong 4 năm Phan sống trong lao tù Việt Cộng, Đính phải bán xe Honda, quạt máy, đồng hồ, bàn ủi… để nuôi Phan sống còn. Phan nhớ những đêm dài lạnh lẽo trong sương gió Đính nằm trên chiếc poncho trãi trên nền đất gồ ghề ở chòi lá thăm nuôi trại tù Xuyên Mộc, chờ trời sáng để thăm nuôi Phan. Vội vã đi thăm, rồi vội vã ra về cho kịp chuyến xe vì mỗi ngày chỉ có một chuyến xe tới và một chuyến đi. Có lần đôi vợ chồng ôm nhau mà khóc vì định mệnh ác nghiệt, đám ruộng khoai mì làm chứng.
     Sau cùng gia đình cô giáo Đính được tự do tại Hoa Kỳ ngày 23 tháng 4 năm 1993. Vợ chồng hăm hở bắt tay xây cuộc sống mới cho Audrey và Minh. Đính yêu Phan, Phan yêu Đính là chất liệu cao quí cho Phan viết thành cuốn sách tiểu thuyết “The Sun Rises in the West” nói lên nỗi nhọc nhằn, khốn khổ của thiếu nữ và thanh niên Việt trước và sau ngày dân miền Nam mất tự do. Sách này mến thương tặng hiền thê Đính. Phan đã để một bản in vào tay Đính. Henry, cháu nội của Đính nói, “Bà Nội đang ở trên chín tầng trời.” Phan nói, “Khi rảnh rổi, Đính đọc vài trang thơ mộng của cuốn sách cho đỡ nhớ Phan.”
     17 năm sống tại Mỹ không đủ đối với Phan, với Đính, và với các con cháu. Đính đã ra đi quá sớm. 46 năm cuộc sống hôn nhân quá ngắn ngủi. Định mệnh quá cay nghiệt. Giờ đây, Phan, Audrey, Minh, Annie, Henry, và các thân hữu nói với Đính, “Muôn vàn cám ơn và vĩnh biệt.” Hai con đã chung nhau mua cho Đính một ngôi nhà ngàn thu, gối đầu vào núi và mặt nhìn ra biển Tây. Mộ bia xinh đẹp do thân hữu bảo trợ. Tuyệt vời!
     Đính là một giáo chức, tận tâm với nghề nghiệp, nghiêm chỉnh thi hành chức vụ. Giáo chức là nghề trồng người: Môn sinh của cô giáo Đính nay là những nam nữ chuyên nghiệp có tài và có trách nhiệm, là những sĩ quan đảm lược, và là những công dân Việt hữu dụng và yêu nước.
    
     Les amoureux qui passent
     Ne se retournent pas,
     Mais il reste la trace
     Dans mon coeur de leur pas.
    
     Người yêu đã ra đi
     Không bao giờ trở lại,
     Nhưng còn in đậm dấu vết
     Bước chân trong tim tôi.
    
     Thầy Vũ Ngọc Phan